GóRA

Charles Herbert LIGHTOLLER

聽 聽 Drugim rang膮 oficerem pok艂adowym statku RMS Titanic by艂 Charles Herbert Lightoller, urodzony 30 marca 1874 roku w miejscowo艣ci Chorley, w hrabstwie Lancashire (Anglia). W wieku 13 lat rozpocz膮艂 czteroletni膮 praktyk臋 na morzu. Sw贸j pierwszy rejs Lightoller odby艂 na pok艂adzie czteromasztowego 偶aglowca Primrose Hill. Kolejnym statkiem, na kt贸rym s艂u偶y艂 by艂 Holt Hill, kt贸ry podczas jednego z rejs贸w na Oceanie Po艂udniowym uleg艂 zniszczeniu w wyniku sztormu, jaki mia艂 miejsce u wybrze偶y Ameryki Po艂udniowej. Sw贸j 偶eglarski fach Lightoller zdobywa艂 nast臋pnie na statku Knight of St. Michael. Pewnego razu na tym statku dosz艂o do po偶aru sk艂adu w臋gla. Na szcz臋艣cie dzi臋ki wysi艂kom i po艣wi臋ceniu za艂ogi w walce z ogniem uda艂o si臋 go ocali膰. Za czynn膮 i pe艂n膮 odwagi postaw臋 Lightoller zosta艂 w贸wczas awansowany do stopnia drugiego oficera.

聽 聽 W wieku 21 lat, jako weteran katastrofy morskiej, po偶aru na morzu i kilku cyklon贸w Lightoller otrzyma艂 sw贸j pierwszy oficerski bilet i tym samym postanowi艂 na zawsze zako艅czy膰 s艂u偶b臋 na statkach 偶aglowych. W roku 1885 znalaz艂 zatrudnienie w przedsi臋biorstwie Elder Dempster's African Royal Mail Service, kt贸re trudni艂o si臋 dostaw膮 poczty drog膮 morsk膮 z Londynu do Afryki. Lightoller ropoczyna karier臋 na statkach parowych. Po trzech latach sp臋dzonych na zachodnim wybrze偶u Afryki, niemal straci艂 偶ycie z powodu ci臋偶kiego ataku malarii.

聽 聽 W 1889 roku Lightoller porzuca 偶eglarstwo i udaje si臋 do Kanady, a konkretnie do miasta Jukon w zwi膮zku z trwaj膮c膮 w tym okresie gor膮czk膮 z艂ota. Jednak偶e brak owocnych poszukiwa艅 ostatecznie zmusza go do powrotu do domu. Aby utrzyma膰 si臋 i jednocze艣nie zarobi膰 na bilet powrotny pracuje m. in. jako kowboj w miejscowo艣ci Alberta. Zdobyte w ten spos贸b fundusze jednak偶e nie wystarczy艂y mu na kupno biletu na statek p艂yn膮cy do Europy. Sytuacja materialna Lightollera z biegiem czasu stawa艂a si臋 coraz trudniejsza. Ostatecznie dosi臋ga go apogeum n臋dzy i zostaje w艂贸cz臋g膮. Szcz臋艣liwie jednak trafia na statek i w roku 1899, bez grosza w kieszeni powraca do Anglii.

聽 聽 Z pocz膮tkiem 1900 roku Charles Lightoller postanowi艂 jednak kontynuowa膰 karier臋 偶eglarsk膮 i wst膮pi艂 do White Star Line. Jego pierwsz膮 posad膮 by艂o obj臋cie funkcji czwartego oficera na statku Medic, 12.000 tonowego towarowo-pasa偶erskiego liniowca. We wczesnych latach XX wieku Lightoller p艂ywa艂 przez Atlantyk g艂贸wnie na statku Majestic, pod dow贸dztwem kapitana Edwarda J. Smitha, kt贸ry jednocze艣nie odgrywa znacz膮c膮 rol臋 w jego 偶eglarskiej karierze. Po statku Majestic Lightoller zosta艂 awansowany na trzeciego oficera liniowca Oceanic, okre艣lanego powszechnie jako "Kr贸low膮 M贸rz". Statek ten, zanim zbudowano Olympica i Titanica by艂 贸wczesn膮 wizyt贸wk膮 linii White Star. W 1907 roku macierzysty port Oceanica zosta艂 przeniesiony z Liverpoolu do Southampton, co oznacza艂o kolejn膮 rodzinn膮 przeprowadzk臋 Lightollera, ale jednocze艣nie awans zawodowy do rangi pierwszego oficera parowca Oceanic.

聽 聽 14 kwietnia 1912 roku Charles Lightoller rozpocz膮艂 wart臋 na Titanicu o godzinie 18. Mia艂a ona potrwa膰 do godziny 22. O 19:45, kr贸tko po kolacji Lightoller zauwa偶y艂, 偶e po tym jak zasz艂o s艂o艅ce temperatura powietrza zacz臋艂a bardzo szybko spada膰. Ju偶 godzin臋 p贸藕niej aura pogodowa by艂a niemal mro藕na, a woda morska niezwykle spokojna. Lightoller uwa偶a艂, 偶e gwiazdy na niebie mog艂y odbi膰 swe 艣wiat艂o od g贸ry lodowej. O godzinie 21:20 kapitan Smith wyda艂 Lightollerowi wyra藕ne instrukcje: "Je艣li cokolwiek cho膰by nieznacznie si臋 zmieni, natychmiast daj mi zna膰", po czym opu艣ci艂 mostek pozostawiaj膮c w zaufaniu nawigacj臋 statkiem.

聽 聽 O godzinie 21:30, Charles Lightoller poinstruowa艂 sz贸stego oficera Jamesa Moodyego, aby zatelefonowa艂 do bocianiego gniazda i zapyta艂 pe艂ni膮cych tam nocn膮 wacht臋 marynarzy o pola lodowe oraz poprosi艂 ich, o zdanie relacji z dotychczasowych obserwacji. P贸艂 godziny p贸藕niej, Lightoller zosta艂 zmieniony przez pierwszego oficera Williama Murdocha. Zanim opu艣ci艂 wart臋 raz jeszcze postanowi艂 sprawdzi膰 kurs statku, jego pr臋dko艣膰 oraz po艂o偶enie. Zostawi艂 Murdocha wiedz膮c, 偶e marynarze obserwuj膮cy drog臋 morsk膮 Titanica zostali wyra藕nie poinstruowani o tym, aby zwraca膰 szczeg贸ln膮 uwag臋 na pola lodowe. Ostatnim zadaniem Lightollera by艂 kontrolny obch贸d, kt贸ry liczy艂 dystans mniej wi臋cej 1,5 km spaceru po pok艂adzie statku i oko艂o 30 metr贸w po drabinach oraz klatkach schodowych.

聽 聽 Lightoller powr贸ci艂 do swojej kabiny w okolicach godziny 23:30. Kiedy przysypia艂 poczu艂 wibracje i zgrzytanie. B臋d膮c w pi偶amie wyszed艂 na korytarz, gdzie spotka艂 trzeciego oficera Herberta Pitmana, kt贸ry r贸wnie偶 zosta艂 obudzony przez niepokoj膮ce ha艂asy. Razem wywnioskowali, 偶e okr臋t zapewne w co艣 uderzy艂, ale nie byli w stanie stwierdzi膰 nic wi臋cej. Wobec tego, 偶e nie wszcz臋to 偶adnego sygna艂u alarmowego obaj powr贸cili do swoich kabin w oczekiwaniu na informacje i dalsze rozkazy.

聽 聽 Dziesi臋膰 minut p贸藕niej, czwarty oficer Joseph Boxhall wszed艂 do kabiny Lightollera i poinformowa艂 go, i偶 woda wdar艂a si臋 na pok艂ad 'F', do przedzia艂u pocztowego. Lightoller w jednej chwili ubra艂 si臋 i co si艂 w nogach pogna艂 na mostek. Tam natychmiast otrzyma艂 instrukcje i rozkazy, po czym niezw艂ocznie rozpocz膮艂 ewakuacj臋 kobiet i dzieci do 艂odzi ratunkowej nr 4, a nast臋pnie do szalupy nr 6. Lightoller usadowi艂 oko艂o 25 os贸b w 艂odzi ratunkowej nr 6, po czym rozpocz膮艂 jej wodowanie. W trakcie opuszczania szalupy zdano sobie spraw臋, 偶e znajdowa艂 si臋 w niej tylko jeden marynarz. Lightoller zawo艂a艂 g艂o艣no w poszukiwaniu kolejnego. Na ochotnika zg艂osi艂 si臋 major Arthur Peuchen (nie by艂 on jednak marynarzem, lecz 偶eglarzem). Lightoller rozkaza艂 mu, aby wszed艂 do 艂odzi i sprawowa艂 nad ni膮 kontrol臋. Peuchen, co nale偶y podkre艣li膰 by艂 jednym z nielicznych pasa偶er贸w p艂ci m臋skiej, kt贸rym Lightoller w og贸le pozwoli艂 wej艣膰 do szalupy ratunkowej tej tragicznej nocy. W艣r贸d kobiet znajduj膮cych si臋 w 艂odzi nr 6 by艂a m. in. niejaka Margaret "Molly" Brown (wsp贸艂cze艣nie znana pod pseudonimem "Niezatapialna Molly").

聽 聽 Na Titanicu trwa gor膮czkowa ewakuacja pasa偶er贸w. Szalup臋 nr 8 opuszczono na wod臋 z 24 kobietami, marynarzem, dwoma stewardami i kucharzem. Rozkazano im wios艂owanie wzd艂u偶 pal膮cych si臋 艣wiate艂 statku. 艁贸d藕 nr 12 odp艂yn臋艂a od ton膮cego Titanica o godzinie 1:25 w nocy, zabieraj膮c ze sob膮 ok. 40 kobiet i dzieci. Natomiast 艂贸d藕 nr 14 odp艂yn臋艂a o godzinie 1:30, z 50 kobietami i pi膮tym oficerem Haroldem Lowe na pok艂adzie. Pi臋膰 minut p贸藕niej szalupa nr 16 wype艂niona kobietami podr贸偶uj膮cymi drug膮 klas膮 zosta艂a opuszczona na wod臋. W tym czasie naczelny oficer Henry Wilde podszed艂 do Lightollera pytaj膮c go, gdzie jest trzymana bro艅 palna? Odpowiedzialno艣膰 za wydawanie broni spoczywa艂a w艂a艣nie na drugim oficerze Charlese Lightollerze, poniewa偶 by艂a przechowywana w jego kabinie. Lightoller wyj膮艂 i pokaza艂 Wildeowi rewolwer wraz z amunicj膮, kt贸r膮 trzyma艂 w swej d艂oni m贸wi膮c - "Mo偶esz tego potrzebowa膰"".

聽 聽 Kr贸tko potem okna pok艂adu A zosta艂y otwarte i 艂贸d藕 nr 4 mog艂a zosta膰 opuszczona na wod臋. Lightoller zosta艂 wsparty przez oficera armii ameryka艅skiej, pu艂kownika Archibalda Graciea i jego przyjaciela Clincha Smitha przy wodowaniu tej szalupy. Jedn膮 z pasa偶erek 艂odzi nr 4 by艂a Madeleine Astor, ma艂偶onka Johna Jacoba Astora najbogatszego pasa偶era na Titanicu.

聽 聽 W pewnym momencie kto艣 z t艂umu cisn膮cych si臋 na pok艂adzie pasa偶er贸w oznajmi艂, 偶e grupa m臋偶czyzn przej臋艂a 艂贸d藕 ratunkow膮 nr 2. Rozw艣cieczony Lightoller wskoczy艂 do 艂odzi i gro偶膮c broni膮 zacz膮艂 ich wszystkich wyp臋dza膰. Gracie i Smith pomogli Lightollerowi zape艂ni膰 艂贸d藕 nr 2. Wraz z 36 osobami, jako ostatnia zosta艂a spuszczona z pok艂adu ton膮cego Titanica. By艂o to oko艂o godziny 1:55.

聽 聽 Oko艂o godziny 2 w nocy w niebo wlecia艂a ostatnia z rac 艣wietlnych, odpalona z pok艂adu Titanica. Na wodzie znajdowa艂y si臋 ju偶 prawie wszystkie 艂odzie ratunkowe, niekt贸re z nich nie by艂y zape艂nione nawet w po艂owie. Jednak偶e jeszcze dwie sk艂adane szalupy o oznaczeniu 'A' i 'B', przywi膮zane do g贸ry dnem wci膮偶 znajdowa艂y si臋 na dachu kwater oficerskich. Sk艂adana 艂贸d藕 'D' zosta艂a ju偶 wcze艣niej zniesiona i zainstalowana na bloku, z kt贸rego uprzednio opuszczono 艂贸d藕 ratunkow膮 nr 2. Cz艂onkowie za艂ogi utworzyli kr膮g wok贸艂 tej 艂odzi i pozwalali przej艣膰 wy艂膮cznie kobietom. Ta 艂贸d藕 mog艂a pomie艣ci膰 do 47 os贸b, ale znalaz艂o si臋 w niej zaledwie 15 kobiet. Lightoller pozwoli艂 wtedy kilku m臋偶czyznom zaj膮膰 pozosta艂e wolne miejsca. Jednak偶e chwil臋 p贸藕niej pu艂kownik Gracie przyprowadzi艂 ze sob膮 kilka kobiet i wszyscy m臋偶czy藕ni natychmiast wysiedli z 艂odzi, aby ust膮pi膰 im miejsca. Kiedy szalupa zosta艂a opuszczona na wod臋, dw贸ch m臋偶czyzn w akcie desperacji wskoczy艂o do niej z b艂yskawicznie zalewanego przez wod臋 pok艂adu A.

聽 聽 Na pok艂adzie Titanica pozosta艂a jeszcze jedna 艂贸d藕 sk艂adana. Kiedy woda wdar艂a si臋 na pok艂ad 艂odziowy, Lightoller wspi膮艂 si臋 na dach kwater oficerskich i przy u偶yciu po偶yczonego scyzoryka rozebra艂 os艂on臋 i przeci膮艂 sznury. Teraz m贸g艂 zepchn膮膰 j膮 na d贸艂 na zalany pok艂ad. W艂a艣nie wtedy Titanic gwa艂townie opad艂 do przodu. Lightoller odwr贸ci艂 swoj膮 twarz i zanurkowa艂. Zacz膮艂 p艂yn膮膰, po czym zosta艂 zassany przez jeden z wielkich szyb贸w wentylacyjnych i porwany na dno razem ze statkiem. Dosz艂o wtedy do eksplozji gor膮cych kot艂贸w w臋glowych, kt贸rych podmuch wyrzuci艂 Lightollera z powrotem na powierzchni臋. Znalaz艂 si臋 on ponownie ko艂o wywr贸conej 艂odzi, do kt贸rej ostatecznie dosta艂o si臋 ok. trzydziestu m臋偶czyzn. By艂o w艣r贸d nich m. in. dw贸ch pasa偶er贸w pierwszej klasy, drugi oficer Lightoller, pu艂kownik Gracie oraz dw贸ch operator贸w radia Marconi John Phillips i Harold Bride. Reszt臋 stanowi艂a za艂oga, g艂贸wnie palacze. Odp艂yn臋li z dala od pozosta艂ych rozbitk贸w w obawie, 偶e mog膮 ich zatopi膰. Operator Bride poinformowa艂 Lightollera, 偶e statki Baltic, Olympic i Carpathia s膮 w drodze na ratunek. Lightoller wykalkulowa艂, i偶 parowiec Carpathia mo偶e przyp艂yn膮膰 na ratunek jako pierwszy, ale dopiero w okolicach 艣witu.
Trzech m臋偶czyzn niestety nie doczeka艂o poranka i zmar艂o na 艂odzi tej nocy. Jednym z nich by艂 radiotelegrafista John Phillips.

聽 聽 Kiedy o 艣wicie parowiec Carpathia przyp艂yn膮艂 po rozbitk贸w z Titanica szalupa 'B' Charlesa Lightollera powoli zacz臋艂a ton膮膰, dlatego ludzie znajduj膮cy si臋 w niej musieli przesi膮艣膰 si臋 do dw贸ch innych 艂odzi. Lightoller znalaz艂 si臋 w szalupie nr 12, kt贸ra przepisowo mog艂a pomie艣ci膰 65 os贸b. W tym momencie by艂a wype艂niona 75 rozbitkami, kt贸rzy jako ostatni zostali zabrani na pok艂ad Carpathii. Kiedy za艂oga statku opu艣ci艂a sznurowe drabinki, Lightoller pomaga艂 ocala艂ym wej艣膰 na pok艂ad. Przepu艣ci艂 wszystkich, staj膮c si臋 w ten spos贸b ostatni膮 osob膮 uratowan膮 z katastrofy Titanica. Opr贸cz rozbitk贸w na pok艂ad Carpathii zabrano prawie wszystkie 艂odzie ratunkowe najwspanialszego transatlantyka White Star Line, kt贸ry spocz膮艂 na dnie Oceanu.
聽 聽 Kilka dni po tym, jak Carpathia zawin臋艂a do portu w Nowym Yorku Lightoller zosta艂 wezwany przez kongres ameryka艅ski na przes艂uchanie, w zwi膮zku z prowadzonym przez amerykan贸w dochodzeniem w sprawie katastrofy Titanica. Jako najwy偶szy rang膮 ocala艂y oficer Lightoller musia艂 stan膮膰 w imieniu kapitana oraz pozosta艂ych cz艂onk贸w za艂ogi przeciwko wysuni臋tym wobec nim zarzutom.

聽 聽 W roku 1913, po zako艅czeniu ameryka艅skiego i brytyjskiego 艣ledztwa dotycz膮cego badania okoliczno艣ci zatoni臋cia Titanica, Lightoller powr贸ci艂 na morze jako pierwszy oficer statku Oceanic. 4 sierpnia 1914 roku, Niemcy wypowiadaj膮 wojn臋 Anglii, a statek R.M.S. Oceanic zmienia przedrostek na H.M.S. Oceanic i zostaje wcielony do brytyjskiej marynarki wojennej. Pierwszy oficer Charles Lightoller zostaje porucznikiem kr贸lewskiej floty.

聽 聽 31 lipca 1916 roku, porucznik Lightoller wyda艂 rozkaz ataku na niemiecki sterowiec Zeppelin L31. Za t膮 pomy艣ln膮 operacj臋 Lightoller zosta艂 awansowany na porucznika-dow贸dc臋 艂odzi niszczycielsko-torpedowej Falcon.

聽 聽 1 kwietnia 1918 roku, kiedy Lightoller odpoczywa艂 w swej koi okr臋t Falcon mia艂 kolizj臋 z trawlerem John Fitzgerald. Statek pozosta艂 na powierzchni przez kilka godzin, ale ostateczne zaton膮艂, niemal w tym samych dniach, co Titanic sze艣膰 lat wcze艣niej.

聽 聽 W ko艅cu 1918 roku, Lightoller wyst膮pi艂 z marynarki wojennej. Ponownie obj膮艂 stanowisko oficera linii White Star, tym razem na statku Celtic, kt贸ry zaj膮艂 pozycj臋 Olympica. Nowy zarz膮d White Star Line chcia艂 zapomnie膰 o tragicznej historii Titanica i o wszystkim, co si臋 z nim kojarzy. Po 20 latach s艂u偶by na morzu Lightoller odwiesi艂 oficerski mundur i przeszed艂 na emerytur臋.

聽 聽 Charles Herbert Lightoller by艂 偶onaty, jednak偶e oboje z 偶on膮 nie doczekali si臋 potomstwa. Ostatecznie Lightoller zosta艂 'zwolniony do cywila' w 1946 roku, w wieku 72 lat.

聽 聽 8 grudnia 1952 roku Charles Herbert Lightoller zmar艂. Jego cia艂o zosta艂o skremowane w Mortlake Crematorium Richmond Surrey, a jego prochy rozrzucono w Garden of Remembrance (Anglia).